itenfrderues

MËSURE PIEMONTEISE

 “fieul ‘na mesa d’vin për piasì”!

Avete mai sentito dire “’na stisa d’vin”?
Sicuramente sì, anche come modo di dire usato dalle persone un po’ più anziane per dire “giusto un goccio”.
Sapevate che prima dell’adozione del sistema metrico decimale voluta da Carlo Alberto nel 1848 questa (e tante altre) erano le misure utilizzate dai piemontesi per la vita di tutti i giorni?
Litri o piccole quantità, chilometri o pochi metri, grammi o pesi più importanti… niente sfuggiva a queste unità di misura del Piemonte di una volta.

Ecco alcuni esempi di unità di misura piemontesi espresse con le caratteristiche diciture del dialetto:

Contenensa:

ën tin = l.1600-1300      ën butal = l.85-230
na brenta = l.40-58      ën butalin = l.37-43
na gavià = l.18-45      na sigela = l.10-15
ën sigilin = l.4-6      ën casül = l.0,5-1,2
ën butiun = l.1,5-1,8      ën pintun = l.1,7-2,0
na buta = l.0,75-1,0      na mesa = cc.400-500
ën canun = cc.500-600      ën bicer = cc.150-280
ën dil = cc.10 12      na gusa = cc.0,4 0,6
na stisa = cc.0,03 0,2

Fòrsa:

ën tratôr = hp 65-120      ën mül = kg. 60-95
n'asô = kg. 40-65       ën disprà = kg. 15-35

Longhëssa:

ën tir da sciopp = mt.550-850       ën tir da spuu = mt.4,36-5,58
na branca = mt. 1,45-1,68       na spana = mm. 165-225
ën dil = mm. 18-22       n'ungia = mm. 6,5-9,7
na frisa = mm. 0,18-1,9       ën foij da mila = mm.0,02-0,08
ën plücc = 0,02-0,08

Mecànica:

na frisa = mm.0,001       na bërlicà = mm.0,01
ën cicinin = mm.0,015       na s-cianta = mm. 0,03
na barbisà = mm. 0,035       ën plôcc = mm. 0,045
na pladina = mm. 0,05       ën decimot = mm. 0,75
n'ideja = mm. 0,1       na fërvaja = mm.0,13
na plà = mm. 0,15       na lacrima = mm. 0,2
na tersia = mm.0,3       na flapà = mm.3,0

Precisiun:

c passa = ± 0,0050%       c suia = ± 0,0001%
ën tant ël trôch = ± 0,5000%

Pèis:

ën bastiment = ton.4500-12000       ën treno = ton.400-650
ën vagun = ton.35-70       ën tamagnun = ton.1,2-4,5
na carëtta = Kg.30-80       na caria = Kg.20-50
ën sac = Kg.10-35       ën miria = Kg.10
na palà = Kg. 2-5       na grampà = gr.40-150
ën briai = gr.20-30       ën cicinin = gr.1-3

Sveltëssa:

na falispa = Km/h 860-900       na fusëtta = Km/h 750-900
na bala da sciopp = Km/h 400-600       na lippa = Km/h 200-230
ën treno = Km/h 80-110       na levra = Km/h 50-60
ën can sensa bale = Km/h 35-50       na lumascia = Km/h 0,5-1,20
ën gamber = Km/h 7-15

Stampa Email