itenfrderues

LA FAVOLA DËL LASSÉ CORE

(di Edoardo Calandra)

EDOARDO CALANDRA POETA PIEMONTESE
Del grande romanziere piemontese Edoardo Calandra (Torino 11 settembre 1852 ? 28 ottobre 1911) si sapeva che in anni lontani fu autore di una commedia in lingua piemontese, tre atti intitolati "Un cop sla testa", destinata all'esecuzione teatrale se fu sottoposta ala revisione di polizia (25 febbraio 1893, n. 536, revisore Muratorio), come risulta dal copione manoscritto esistente presso la Biblioteca Nazionale di Torino. Che poi la commedia sia stata rappresentata effettivamente non risulta;tutti invece ignorarono sempre che Edoardo Calandra abbia scritto versi in piemontese.
In assenza di date scritte è difficile stabilire in quale periodo della sua operosa esistenza siano stati scritti i versi, ma è probabile ch'essi abbiano di poco preceduto o seguíto "Un cop sla testa", che probabilmente fu scritta nel 1892.

 

Un gaí, un rossigneul, un canarín
N' coco, n' merlo, n' pavon son trovasse 
Ant un bosch pér asar a logiè vsín.

Ognun second so stíl fasia d' vosasse,
E credendse d' canté tut afait bin
L'han pensa d' quand ansem fusso provasse
Cantand duet, triet, quartet, finai,
Al fin díj cont sarta staje gnun mai.

Ël gai com'i savì ca l'ha 'l talent
(Bin cb'soa vos natural a sia nen nëtta)
D'imité j'autrí osei perfetament,
Compagnava, cantand, qualonque aríëta
Da sopran, da tenor, da bass potent, 
Spasgiand sla tastadura d'na spinëtta
Essend magara lest a ardì sla piòta 
Tocava quindes tast ant una vòta.

Tuta la seíra sl'ambrunì s' trovavo 
N' t'ël bòsch e comensavo ij sò rabei, 
E s' quaich'un dij so vsín a barbotavo 
Disend ca l'era nen da bon fratei 
Rompe i ciap mentre ch'j'autri a riposavo, 
A rijo sul mostas a stí autri osei 
Respondend che lolí ai fasia n' fotre,
Ca l'era invidia, e intant gonfavo l' gotre.

Ant col bòsch na calandra  ai abitava,
N'osel carià d' spirit e 'd bon sens,
La qual con gran delissia 'd chi scotava
A cantava, ma peui nen tròp soens,
E second c'la natura a la inspirava,
E sensa ruinesse tròp i sens.
Sentend sti diletant fe tant tapagi
Tranquilament ai ten sto línguagi:

Senti me cari amis, mi ven-o nen 
Ansissi a fè 'l dotor për gelosia, 
J'areu d'autri difet magara pien, 
Ma j'eu 'ncor nen col dla cantomania. 
E i chërdo òbligh d' cossiensa e niente men
D'avertive chi fei una folia. 
Ti gai, për el prim, 'l cant l'è nen tò afè,
Ma d'andè për giand, se pur treule, e mangè.

Ti me car canarin, për amparè, 
S'it as piesì d' loli, quaich bela aríëtta, 
Vate costitui da përsonè 
Da quaich magíster d' sesta , ò s'na soffiëtta. 
E li con n'organín ch'a fan sonè
T'insegnëran a subiè na bona fëtta 
D' cola canson ca dis d' bela manera
Ch' fa piesi fe l'amor con la marghera .

Ti rossigneul, ch'quaivòlta n' mes dle piante
T'fas senti s'l'ambruni le toe volade, 
Delissia d' cola gent com ai n'è tante
Ca mangio i sentiment come d' salade. 
N' mes a sti gonso as perd mes lò ch'it cante,
A vive daspërtì l'è mei ch'ít vade, 
Ch'la ampòrta nen ch'ant'una agilità 
It seurte fòra d' ton a metà strà.

Pensa, compare merlo, an confidensa,
Ch'as sa ch'an sborgnandte it cante mei. 
Scota sto me consei, usa prudensa, 
I mai pi gròs peulo vni dai fratei.
Veui pa di che i tò amìs a sìo franch sensa 
Dla pietà natural ch'as dev avei; 
T' sas dcò ti che i cristian, ca son cristían, 
Quaicb vòlta as trato ancora pegg che i can.

Ven-o a ti, bel pavon, ch' madre natura 
A la date la blëssa, e për parlè 
Na vos ch'a dila franca a fa paura 
(It dio nen sò për invidia dël mestè) 
Ma t'fas strassè i causset a dritura 
S'it deurve la gajòfa për canté, 
Massime quand it bute a fè 'n pò 'l dos 
Ch'it tire fòra 'n subi e nen na vos.

Dël coco i parlo nen: n'osel 'd passagi,
Ancheui l'é si doman l'é già a Paris.
Lasseve nen sedue dal bel piumagi
E gnanca da lolì, ch'a l'ha i barbis,
Marlait për deve d'amicissia un gagi.
V' lesrá la vita, rivà nt' n'aut pais.
Chërdime ch'lo ch'i j'eu dit l'è la vrità
S'nò, pur tròp, l'esperiensa av lo provrà.

A l'avia ancora nen fini d' déscore 
Ca l'ha ventà scapè pi prest che d' pas, 
Védend j'amís pront a fè nen macb d' dmore.
Sta favola a veul di che a vive an pas 
Ant cost pòvr mond a bsògna lassè core 
E ant j'afè d'j'aitr nen fichè tróp él nas 
Ch' n'peul ciapesse d' ganassà ant le man 
Piand l'impreisa d' drissè le gambe ai can.

Stampa Email